Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych
Konwencja została przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 13 grudnia 2006 r. Jej celem jest popieranie, ochrona i zapewnienie pełnego i równego korzystania ze wszystkich praw człowieka i podstawowych wolności przez wszystkie osoby niepełnosprawne na równi ze wszystkimi innymi obywatelami.
23 grudnia 2010 roku Konwencja ONZ została ratyfikowana przez Unię Europejską oraz 16 państw członkowskich, wśród których nie znalazła się Polska. Wciąż na to czekamy. W kwietniu br. Rząd RP podjął decyzję o wszczęciu procedury ratyfikacji Konwencji. Prace nad projektem wniosku ratyfikacyjnego zakończono w czerwcu br. W maju Konwencję ratyfikowała, jako setne państwo na świecie, Kolumbia.
Konwencja dotyczy wolności i praw człowieka. – To kamień milowy w historii praw człowieka – mówi Viviane Reding, wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej. Nie proklamuje nowych praw lecz pokazuje, w jaki sposób państwa powinny zapewniać stosowanie praw człowieka w odniesieniu do osób niepełnosprawnych. Zawarte w niej standardy postępowania państwa strony obowiązane są wprowadzić w życie w celu umożliwienia osobom niepełnosprawnym realizacji ich praw. Konwencja nakłada więc na państwa wiele zobowiązań, których realizacja wymaga m.in. dostosowania krajowych legislacji, podjęcia wielu przedsięwzięć natury organizacyjnej i edukacyjnej.
Także Unia Europejska musi zapewnić zgodność całego prawodawstwa, wszelkich własnych strategii i programów z postanowieniami Konwencji.
Ideą przewodnią Konwencji jest wolność człowieka, który z powodu uszkodzenia organizmu i spowodowanych tym ograniczeń aktywności nie może być zniewolony i pozbawiony możliwości wyboru, a przez to wpływu na własne życie – podkreśla Krystyna Mrugalska, wiceprzewodnicząca Zarządu Polskiego Forum Osób Niepełnosprawnych. – Ma on prawo korzystać z tych samych zasobów, które są dostępne wszystkim innym obywatelom. Muszą więc zostać zniesione bariery, dokonane racjonalne dostosowania odpowiednie dla osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami i potrzebami. Muszą zostać wprowadzone usługi wspierające, gdy osoba niepełnosprawna nie jest w stanie przezwyciężyć barier fizycznych, intelektualnych i społecznych własnymi siłami. Możliwość uczestniczenia w głównym nurcie życia społecznego wiąże się nierozerwalnie również z prawem do obowiązków, które dotyczą wszystkich obywateli – członków społeczności.
Prawa objęte Konwencją odnoszą się do wszystkich osób niepełnosprawnych bez względu na rodzaj i stopień niepełnosprawności. Konwencja jest ważnym dorobkiem ludzkości. Jest nie tylko aktem normatywnym ale także dokumentem edukacyjnym, który zbiera w jednym miejscu w sposób uporządkowany podstawowe wartości, prawa i kierunki rozwiązań mające wpływ na jakość życia każdej osoby niepełnosprawnej i jej miejsce w społeczeństwie.
W Konwencji osoba niepełnosprawna została potraktowana podmiotowo. Art. 3 Konwencji mówi o poszanowaniu godności osobistej, indywidualnej autonomii, w tym o swobodzie dokonywania własnych wyborów oraz poszanowaniu niezależności jednostki, niedyskryminacji, o pełnym uczestnictwie w życiu społecznym. Mówi także o poszanowaniu odmienności oraz o gwarantowaniu równych szans dla osób niepełnosprawnych.
Prezydent ocenił, że konwencja jest też nowym wyzwaniem. Jak zaznaczył, droga zmian się nie kończy, musimy tą droga iść dalej, konsekwentnie, także według wyznaczonego w dokumencie kierunku, dostosowując polskie prawo, budując w dalszym ciągu społeczną akceptację wrażliwość dla spraw osób niepełnosprawnych.
Zachęcał wszystkich do budowania takiej wrażliwości, takiego zrozumienia, które będzie owocowało coraz większymi możliwościami uczestniczenia osób niepełnosprawnych w życiu, w różnych jego aspektach.
Ratyfikacja Konwencji ONZ nakłada obowiązek usuwania barier, które napotykają osoby niepełnosprawne w realizacji swoich praw. Państwa sygnatariusze tego dokumentu są bowiem zobowiązane do podjęcia wszelkich działań na rzecz urzeczywistniania postanowień Konwencji, monitorowania ich realizacji, a także upowszechniania jej zapisów w świadomości obywateli, także obywateli niepełnosprawnych. Dzięki temu możliwa będzie identyfikacja problemów, a także usuwanie przeszkód rzeczywistych i mentalnych, które stają na drodze realizacji praw osób niepełnosprawnych.
Konwencja w tekście łatwym do czytania